Kızamık
( Rubeola - Measles - Birinci Hastalık )
Etken Paramiksovirüs ailesinden bir RNA virüsudur. Isıya dayanıksızdır. Hastalar virüsu nasofarenkste taşırlar, kan, idrar, ve nasofarenks salgılarında bulaştırırlar. Hastalığın başlangıcından 1 hafta süreyle bulastırıcıdırlar. Kızamık çocukluk çağı hastalığıdır. Anneden geçen antikorlar nedeniyle ilk 3 - 4 ay kızamık pek görülmez. Aşılamanın yetersiz olduğu toplumlarda 5 - 10 yaşlar arasında daha sık görülür. Hastalığı geçirenler hayat boyu bağışık kalırlar.
Klinik:
İnkubasyon dönemi 10 - 12 gündür. Hastalığın başlangıç dönemi 3 - 4 gün
sürer. Bu devrede ateş, koriza, konjoktivit, öksürük ve boğaz ağrısı gibi
blirtiler ortaya çıkar. Öksürük kuru ve inatçıdır. Fotofobi sıklıkla
görülür. Kızamık için patognomik olan "Koplik Lekeleri" döküntülerden 2 gün
önce çıkar, hızla yayılır, 12-24 saat sonra kaybolurlar. Bu lezyonlar alt
azı dişi hizasında yanak mukozasındaki gri-beyaz kum tanesi büyüklüğünde
lekelerdir. Döküntülerin çıkmasıyla kaybolurlar.
Makülopapüler tipteki döküntüler baştan başlar, kollara ve gövdeye yayılır.
Yüz ve gövdedeki döküntüler birleşme eğilimindedir. Deri ödemlidir.
Döküntünün en belirgin olduğu dönemde ateş en yüksektir. Üç gün sonra
döküntüler ilk çıktığı yerden başlayarak solarlar. Yerine esmerimsi leke ve
pullanma birakır. Klasik klink tablonun dışında atipik seyerden kızamık
tabloları da vardır.
Tanı için klinik bulgular yeterlidir.
Ayırıcı tanıda; diger döküntülü hastalıklar ve ilaç allerjileri
düşünülmelidir.
Tedavi :
Semptomatiktir. Akut devrede yatak istirahati, ates düşürücüler faydalıdır.
Komplikasyonlara yönelik tedbirler alınmalıdır.
Kızamıklı çocuklara A vitamini verimesinin hem hastalık şiddetini, hem de
ölümleri azalttığı gösterilmiştir.
Dünya Sağlık Örgütünün önerdiği doz :
6 aydan küçüklere 50 000 UI tek doz,
6 - 12 ay arası 100 000 IU tek doz,
12 aydan büyüklere 200 000 IU tek doz.
Komplikasyonlar :
Otitis media, mastoidit, bronşiolit, bronkopnomoni, larenjit, servikal
adenit, akut ensefalit, subakut skerozan panensefalit, göz komplikasyonları
ve purpura gelişebilir.
Korunma :
En etkin yol aktif immünizasyondur (Bakınız:
Aşılama ). Temas eden çocuğa ilk 1 - 2 gün içerisinde kızamık aşısı
yapılabilir. İlk 1 hafta içinde yapılan gammaglobulin uygulaması da yeterli
koruma sağlayabilir. Kızamığın endemik olarak görüldüğü toplumlarda aşının
9. ayda yapılması tavsiye edilir.
Kızamık aşısı ile korunmayan hemen hemen tüm
çocuklar kızamığa yakalanmakta ve bunların % 1 - 5 'i ölmektedir.