Boğmaca
( Pertusis )

Boğmaca hastalığı inatçı, spazmodik öksürük nöbetleri ile  ortaya çıkan, çocukluk çağının akut solunum yolu infeksiyonudur.
Etken  Bordatella Pertusis'dir. Gram negatif olan kokobasil, Georgeu- Bordet besiyerinde ürer. Bulaşma direkt temas ve damlacık enfeksiyonu ile olur. İndirekt bulaşma olmaz. Bulaşıcılık 4-6 hafta sürer. Kış aylarında daha sıktır. Her yaşta görülebilir ancak okul öncesi devrede daha sıktır. Basil bronş mukoza epitelinin siliaları arasınada bulunur. Silia aktivitesini bozar. Peribronşit ve interstisyel pömoni yapar. Klinik bulgular basilin salgiladığı toksine bağlıdır.

Klinik:
Kuluçka dönemi 5-15 gündür. Hastalık ortalama 6-10 hafta sürer. Hastalık üç evre gösterir.
Kataral veya Prodromal Evre  :   Bu evre 1-2 hafta sürer. Nonspesifik üst solunum yolu infeksiyonu bulguları ile seyreder.
Spazmodik veya Paroksismal Evre  :  Ortalama 2-6 hafta sürer. Hastalık için karakteristik olan öksürük nöbetleri ile seyreder. Bir ekspirasyon süresince  ard arda 5-10 defa, kesik kesik, boğulur tarzda  öksürük nöbetleri gelir. Bunun arkasından derin ve sesli inspiryum yapar.Nöbetler daha çok geceleri gelir. Hasta koyu, yapışkan, mukoid balgamı çıkarınca rahatlar. Öksürük nöbetleri sonunda kusma karakteristiktir. Bu dönemde konvülziyon, konjoktiva kanamaları, göz kapaklarında şişlik görülebilir. Dinlemekle akciğerlerde kaba raller duyulabilir. Akciğer grafisinde parahiler opasiteler, atelektazi veya amfizem alanları görülebilirr.
Konvelesan Evre  :   1-2 hafta kadar sürer. Klinik bulgular giderek hafifler. Araya giren enfeksiyonlarla nöbetler tekrarlayabilir.

Laboratuar Bulguları :
Sedimentasyon normaldir. İkinci haftanın sonunda lökositoza sıklıkla rastlanır. Lökosit sayısı 15-45.000 /mm3 olabilir. Formülde lenfosit hakimiyeti vardır.  Kesin tanı için besiyerinde üretilmesi gerekir.

Ayırıcı tanı :
Trakeobronşit, bronşiyolit, interstisyel pnömoni, tüberküloz, kistik fibroz, yabancı cisim aspirasyonundan aryılmalıdır.

Komplikasyonlar :
Küçük çocuklarda kommplikasyon sıklığı fazladır.
Solunum Sistemi : Bronkopnömoni, atelektazi, amfizem, bronşiektazi.
Merkezi Sinir Sistemi : Konvulziyon, asfiksi, ensefalaopati.
Diğer :  Rektal prolapsus, herniler, epistaksis, hemoptizi, konjoktival ve cerebral kanamalar.

Tedavi ve Korunma :
Eritromisin 30-50 mg/kg/gün, 3-4 dozda kullanılabilir. Antibiotik tedavisinin hastalığın gidişi üzerine etkisi azdır. Açık ve temiz hava öksürük nöbetleri için iyi gelir.Ağır vakalar hastanede izlenmelidir. Bunlarda IV beslenme, oksijen ve sedasyon faydalı olur.
Hastalığı geçirenlerde hayat boyu bağışıklık meydana gelmez. Antikor seviyesi nekahatten kısa bir süre sonra azalır. Anneden çocuğa pasif bağışıklık geçmez. İnfeksiyonun tekrarlaması çok nadirdir.
En etkin korunma aktif bağışıklama (aşılama) ile olur.